قلعه رودخان یک اثر تاریخی

.........به افتخار دوست خوبم فرید ............................................................................... قلعه رودخان یا قلعه حسام نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده‌ است در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده‌ است. بر روی کتیبه سردر ورودی قلعه که اکنون در موزه گنجینه رشت نگهداری می‌شود٬ درج شده‌ که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاءالدین اسحق تجدید بنا شده‌ است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده‌ و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگی حاکم و حرم‌سرای وی) و قورخانه (محل فعالیت‌های نظامی و زندگی سربازان) تشکیل شده‌ است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر اطراف مسلط است. چشمه‌ای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد. بخش شرقی قلعه شامل دوازده ورودی، زندان، در اضطراری، حمام و آبریزگاه است. بخش غربی دوازده ورودی دارد، چشمه، حوض، آب‌انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده‌اند، دیگر بناهای این بخش را تشکیل می‌دهند. ۴۰ برج دیده‌بانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاق‌های هشت ضلعی آن با طاق‌های گنبدی پوشانده شده‌ است. دور تا دور دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار دیده می‌شود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده‌اند. لازم به ذکر است که در طول تاریخ قلعه، هیچ‌گاه دشمنی به آن نفوذ نکرده و نتوانسته‌ آن را فتح کند ............................................................................ در انتهاي معبر و در پس درختان سرسبز ناگهان دو برج سنگي استوانه اي بزرگ كشيده تر از درختان و بخشي از ديوارهاي سنگي و بلند در چپ و راست برج ها و در لبه پرتگاه كه قسمت هايي از آنها را خزه پوشانده، در دو سوي يك درگاهي با يك در چوبي بزرگ در فرورفتگي قوس دو برج، رخ مي نمايند. بعد از بالارفتن از چند پله بزرگ سنگي مقابل در دژ، كه جزو قلعه است، و عبور از دروازه و گذر از دالاني سنگي با حدود پنج متر طول با سقف گنبدي مرتفع، دوسكو، با ارتفاع يك متر با دو فرورفتگي به عمق حدود دومتر، ديده مي شود، اينجا كف دژ است كه با بالاترين نقطه معروف به شاه نشين، صدوده متر اختلاف سطح دارد، در مقابل خود ديواري با سقف گنبدي شكل و شكاف هايي به عرض 15سانت و ارتفاع كمتر از يك متر با كف شيبدار مشاهده مي كني كه محل تماشاي بيرون دژ و تيراندازي است. شيب كف شكاف ها زاويه اي مناسب براي ديدبان و يا سربازها فراهم كرده است. اين جا محل هايي براي استقرار سربازان در تمام طول ديوار حريم قلعه و در نقاط مختلف، بصورت انفرادي و يا گروهي تعبير شده است. جداره بيرون ديوارها از سنگ و داخل شان از آجرهاي مربع شكل با ملات ساروج است. به سمت چپ كه نگاه كني برج و باروهايي را مي بيني كه بصورت پلكاني در پي هم بنا شده اند و با يك نگاه نماي يك مجموعه باشكوه و با عظمت در مقابل ديدگانت نقش مي بندد. با بالارفتن از پله ها از مقابل يك يك آنها عبور مي كني و گوشه اي از تاريخ كهن ايران را به نظاره مي نشيني. اما به سمت راست كه نگاه كني در نگاه اول قلعه رودخان را هماني بنظر مي رسد كه در سمت چپ ديدي. اما بنا به توصيه هاي ايمني سازمان ميراث فرهنگي كه بر روي يك تابلو در ابتداي ورود به قلعه مشاهده كردي، برخلاف سمت چپ، با عبور از مسيرهاي پرپيچ و خم و پرفراز و نشيب و در سطحي به مراتب وسيع و گسترده تر از آنچه كه در ابتدا بود، قلعه رودخان را نظاره خواهي كرد و فراز و فرودهايش را در ذهن به تماشا مي نشيني تا ريشه ايران را در تاريخ ببيني. آنچه كه براي ورود به معبري كه ما را به قلعه رودخان هدايت مي كند لازم است بدانيم، لباس مناسب، كفش مناسب، بدني نسبتاً آماده، كمي صبر و حوصله، مقداري آب براي جبران كاهش آب بدن و زماني حدود 90دقيقه براي پيمودن است. لازم به ذکر است که عکسهایی در مورد این مطلب در گالری عکسهایم موجود است